Inhoud Ons Landens Erfdeel 2016

Jaargang 39


Nummer 90-91 (dubbelnummer in BOEKvorm)

LANDEN 1795-1963. Vlaamse steek in de provincie Luik, op de bres voor Brabant en Limburg. (Georges Wemans)

 

Inhoud

 

 

 

Proloog

 

 7

 

Dankwoord

 

8

1

Onder de Fransen in het departement van de Ourthe (1795-1814)

 

 

 

Landen in Oostenrijks Brabant

9

 

Landen in het departement van de Ourthe

10

 

Frans werd de officiële voertaal

12

 

Vijftien Vlaamse gemeenten gingen taalvreemd

15

 

Eindnoten

 

18

2

Onder de Hollanders in de provincie Luik (1814-1830)

 

 

 

Landen in de provincie Luik

21

 

Doof voor de ontfransing in bestuurszaken

22

 

Nederlands (Nederduits) in nieuwe lagere scholen?

24

 

In de taalgrensgemeenten is het onderwijs of niet bestaand of zeer slecht ingericht

25

 

Eindnoten

 

28

3

Het Frans spoort naar Landen (1830-1914)

 

 

 

Eerste uiting van ‘Drang nach Limburg’?

29

 

Het statiekwartier verfranst

29

 

Spreek- en schrijftaal

34

 

Taalgrieven… en de eerste taalwetten

34

 

Davidsfonds Landen zoekt zijn weg (1875-1914)

36

 

Gemeentelijk onderwijs in Landen: Vlaamse inslag

39

 

Onderwijzer Armand Pierre Poussart

41

 

Vrij onderwijs: Frans primeert

42

 

De talentellingen van 1890, 1900 en 1910

44

 

De seculiere clerus en de taalgrenswerking

49

 

Taalgrensmilitant kanunnik Jan Eduard Luytgaerens

50

 

Het kanton Landen in de taalgrensstudie van Godefroid Kurth

53

 

Het Davidsfonds en de taaltoestand in Landen

54

 

Het Davidsfonds en de taaltoestand in de vier W’s

58

 

Het Davidsfonds en de taaltoestand in Ezemaal

58

 

Vlaamse rechtspraak in het kanton Landen?

59

 

Toepassing van de taalwetten in het Vlaamse deelkanton Landen, een onvoltooide symfonie?

 

60

 

Bijlage. Vragenlijst van kanunnik Luytgaerens over de toestanden aan de taalgrens

62

 

Eindnoten

 

64

4

Acht maanden bij Limburg (1914-1918)

 

 

 

Landen onder Duitse bezetting

     69

 

Flamenpolitik en activisme

     70

 

Raad van Vlaanderen – Bestuurlijke scheiding van Vlaanderen en Wallonië

     70

 

Activitische propaganda in het Landense: volksvergaderingen

Ezemaal

Laar

Attenhoven

Landen

Rumsdorp

Neerlanden

     71

                 

     72

     73

     74

     70

     76

 

Franse vluchtelingen in Attenhoven: factor van verfransing?

     77

 

Bestuurlijke scheiding en taalgrens

     78

 

Voorstel: grenswijziging kanton Landen pro Limburg

     79

 

Voorstel: grenswijziging kanton Landen pro Brabant

     80

 

Advies en verordening: het Vlaamse deel van het kanton Landen gaat over naar Limburg

     80

 

Eindnoten

 

     85

5

Los van Luik? (1919-1939)

 

 

 

Frans in het straatbeeld

     87

 

Waalse Beweging

     87

 

Taalwet 1921 brengt geen verandering taalstatuut

     88

 

De talentelling van 31 december 1920

     90

 

Flor Grammens en de taalgrensactie (1927-1930)

De taaltoestand in het Landense

Petitieactie voor tweetaligheid

Laar, de beste leerling

Voorbereiding ‘Los van Luik-actie’

     93

     93

     93

     95

     96

 

Het kanton Landen, gespreksstof in de Kamer

Aansluiting bij Limburg

De Walshoutemse burgemeester Pierco wil het Vlaamse blok Landen bij Luik houden

Het standpunt van de regering

     98

   102

   102

   102

 

De actie ‘Los van Luik’ boekt successen vanaf 1931

   103

 

Wat zal er van onze kinderen geworden zo ze niets meer dan Vlaams begrijpen?

   105

 

Nieuwe taalwetten in het verschiet (1932-1934)

   106

 

Het provinciebestuur van Luik bereidt zich voor om de taalwet toe te passen

   106

 

Reactie van de Landense Franstaligen

   107

 

De resultaten van de talentelling van 31 december 1930

   108

 

De toepassing van de taalwet van 28 juni 1932 in Landen

   111

 

29 januari 1937: stunt van Flor Grammens te Walshoutem

   114

 

In het kleine Walsbets woedde een mini-taalstrijd à la lettre

   116

 

Frans als vak en onderwijstaal

   120

 

Nog steeds ongelijke behandeling op gerechtelijk vlak

   123

 

Bijlagen

De Walshoutemse burgemeester en parlementslid Joseph Pierco tijdens de interpellatie in de Kamer van 14 juli 1931

Een vriendenpraatje - ‘Los van Luik!’

Lees me dit nu eens! Twee vrienden afgeluisterd!

Thijl Vlaming. Terug op ronde in de verdwaalde Vlaamsche streken. Hij kwam weer op bezoek bij Piet

De Landense liberalen komen op voor taalvrijheid tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1938

Oproep tot de Vlaamse kiezers van het kanton Landen om blanco en ongeldig te stemmen naar aanleiding van de parlementsverkiezingen van 2 april 1939.

Oproep tot de Franstalige kiezers van het kanton Landen om blanco en ongeldig te stemmen te stemmen naar aanleiding van de parlementsverkiezingen van 2 april 1939 (La Ligue pour la liberté des Langues)

   126

 

   126

   130

   131

 

   133

 

   135

 

   136

 

 

   137

 

Eindnoten

 

   138

6

Brabant of Limburg? (1940-1963)

 

 

 

Bezetting en repressie

   145

 

Het Centrum Harmel en het taalgrensonderzoek

   145

 

Het wetsontwerp Moyersoen

   147

 

Het wetsontwerp Vermeylen

   147

 

De gevolgen van de talentelling voor het Vlaamse deelkanton Landen

   148

 

Reacties van het Vlaamse deelkanton  Landen op de vragenlijst van het Centrum Harmel

   150

 

Bij Luik blijven had nochtans nadelen: de administratieve rompslomp, de gerechtelijke molen en het onderwijs

  

   155

 

Op welke provincies waren de Vlaamse gemeenten van het kanton Landen afgestemd?

   157

 

Reacties op de omzendbrief Vermeylen 1956: Brabant, Limburg of Luik?

   158

 

Het Harmelcentrum wil het Vlaamse deelkanton Landen naar Brabant sturen

   159

 

Lotsbestemming van het deelkanton Landen, verdeeldheid troef

   159

 

Provincieraad van Luik: tussenkomst Landense raadslieden Roger Brugmans en Pierre Peeters

 

   161

 

Kamercommissie van Binnenlandse Zaken (14 november 1961 – 30 januari 1962)

   161

 

Bespreking taalgrensontwerp in de Kamer (31 januari 1962 – 6 februari 1962)

   163

 

Kamercommissie van Binnenlandse Zaken (9 februari 1962 – 13 februari 1962)

   165

 

Politieke standpunten en actie te Landen

   166

 

De Kamer hakt de eerste knoop door: Landen bij Brabant

   168

 

Lobbywerk in het kanton Landen

   168

 

De Senaat laat Landen bij Brabant

   169

 

Het nieuwe kanton Landen

   172

 

Huldiging van twee Vlaamse pioniers uit het Landense

   173

 

Bijlagen

Provincieraadszitting Luik van 27 oktober 1961

Het geschenk… of Landen let op uw zaak (gedicht)

Kamerzitting van 6 februari 1962. Interpellatie minister Arthur Gilson (PSC) door kamerlid Freddy Terwagne (PSC)

Landense motie gericht aan de regering tegen de aanhechting bij Limburg

Het debat in de Kamer op 14 februari 1962

Het debat in de Kamer op 15 februari 1962

Landen: protestschrijven van de voorstanders voor de overgang van Landen naar Limburg

Open brief van de Landense tweetaligen aan Jan Onkelinx, CVP-burgemeester van Landen

Over de studiecommissie Van Dyck

Protestbrief van de Landense CVP-burgemeester Jan Onkelinx aan de regering

Senaat 12 juli 1962: amendement pro Limburg

Taalgrenscomité van Afgevaardigden met de Landense advocaat Simon Colsoul

   175

   175

   177

 

   178

   180

   182

   188

  

   192

 

   193

   194

   195

   197

   204

 

Eindnoten

   205

 

Grafiek. Evolutie van de bevolking in het kanton Landen – Grotere Vlaamse gemeenten

 

   210

   7

Epiloog. Het Landens labyrint.

   211

 

Grafieken

   216

 

Evolutie van de bevolking in het kanton Landen – Kleine(re) Vlaamse gemeenten

Evolutie van de bevolking in het kanton Landen – Waalse gemeenten.

 

 


Nummer 92